Tegelijk is er in onze cultuur een misprijzen ten aanzien van het christendom. Die houding is begrijpelijk in zoverre de afkeer betrekking heeft op een arrogante kerk of op de hypocrisie van diegenen die het tegendeel doen, van wat ze preken. Er zijn de laatste decennia hemeltergende misdaden aan het licht gebracht, en ook de geschiedenisboeken geven niet altijd een fraai beeld! 

Vaak is het geloof ook dood. Het gebrek aan visie en aan levensvreugde staat dan in schril contrast met de beloften die Jezus geeft (1). Aan het gedrag van zo’n gelovige valt misschien niets aan te merken, maar van de beloofde dynamiek is niets te merken. De ouderwetse vrome woordenschat en de rituelen zijn losgekoppeld van de diepere werkelijkheid die ze zouden moeten illustreren. Dit soort christendom is niet het antwoord waarnaar mensen zoeken. Evenmin als de uiterst rechtse varianten die we in sommige landen aantreffen. 

Positieve dynamische geloofsgemeenschappen bestaan, maar ze zijn in België dun gezaaid en blijven dus vaak onder de radar, misschien ook omdat goed nieuws geen nieuws is. 

Je kan wat slecht loopt niet op Jezus' conto schrijven, want lauwheid of extremisme is juist hetgeen Hij heeft veroordeeld. Vele mensen accepteren trouwens dat, indien iedereen zou handelen zoals Jezus vraagt, de wereld er heel anders zou uitzien. Het verkeerde gedrag van sommige gelovigen is dus niet het gevolg van het in de praktijk brengen van een foute leer, maar net van het negeren van de boodschap. Voor het bekritiseren van die foute levenswijze heb je dus geen externe bronnen van moraal nodig. Integendeel, je doet dat juist door toepassing te maken van christelijke waarden.  

Die stelling wordt wel tegengesproken door zij die uitsluitend verwijzen naar de Verlichting.  Dat is een ander debat, maar er zij opgemerkt dat de Verlichting ontstaan is in een cultuur die vertrouwd was met de theorie van het christendom, maar gekenmerkt werd door een obscurantisme - het doelbewuste streven om mensen in onwetendheid te houden, en zelfstandig denken te verhinderen. De waarden van de Verlichting zijn niet uit het niets ontstaan. 

Los van de inhoud associeert niemand zich graag met wat ouderwets overkomt. Het christelijk geloof lijkt afgedaan en het taalgebruik versleten: bekrompen, verstikkend, moraliserend. En zoals hiervoor gezegd: vaak is die kritiek terecht.  Het christendom wordt meewarig aangekeken. Een beetje zoals men kijkt naar iemand die kledij aandoet van zoveel jaren terug: te brede broekspijpen, een te grote col, ... kleuren die niet meer van de tijd zijn. Bij kinderen leidt dat tot pesterijen op de speelplaats. Volwassenen reageren anders, maar ze voelen zich op een receptie wellicht op hun ongemak in de nabijheid van zo iemand, en ze zullen zich dan distantiëren.   

In onze cultuur kreeg het christendom het etiket "loser" opgeplakt. Het staat figuurlijk en ook letterlijk in de rekken van de kringloopwinkel, en vindt ook daar geen koper. € 1,00 voor een Bijbel, Willibrordvertaling, 2001, 1350 pagina's + 283 pagina’s bijlagen, zo goed als nieuw ... soms vind je hem zelfs voor 70 cent. Dat contrasteert scherp met het feit dat vandaag in een toenemend aantal landen mensen gevangenisstraf riskeren om zo'n boek te bemachtigen. 

Die € 0,70 heeft trouwens ook iets symbolisch moois: het gaat niet om geld of macht, God biedt een geschenk aan dat in ieders bereik ligt! Geen kennis en geen levenswijze die enkel toegankelijk is voor de ingewijden, mits zware inspanning en ascese, in de zoveelste incarnatie. Neen, daar waar volgens de wet van het karma de gevolgen van alle daden, woorden en gedachten gedragen worden door de persoon in kwestie, heeft volgens de wet van het evangelie Jezus de zonde van de wereld op zich genomen, en kan ieder die daarmee instemt, in één keer bevrijd worden van zijn negatieve karma. 

Maar het ouderwetse imago, de trauma's van het verleden en slechte voorbeelden hier of elders in de wereld, leiden ertoe dat het christendom niet meer op zijn intrinsieke waarheid wordt beoordeeld. En omdat vele mensen nood hebben aan verdieping, gaan ze elders zoeken, vaak zonder kritische reflectie. 

(1) Maar wie van het water drinkt dat Ik hem geef, zal nooit meer dorst krijgen. Dat water zal in hem als een fontein worden, waaruit eeuwig leven voortkomt.’ (Johannes 4: 14 HTB)

Want het brood van God is Hij die uit de hemel is gekomen. Hij geeft het leven aan deze wereld.’... Jezus antwoordde: ‘Ik ben het brood dat leven geeft. Wie bij Mij komt, zal nooit meer honger krijgen. Wie in Mij gelooft, zal nooit meer dorst krijgen. (Johannes 6:33, 35 HTB)