Jesaja’s adelaar

december 2018

Maar wat is de betekenis van die arend en wie is Jesaja?

Wikipedia vertelt ons over hem het volgende:

Jesaja trad tussen 750 en 700 v. Chr. op als profeet aan het hof van de koningen van het Koninkrijk Juda. Het Assyrische Rijk was in die tijd de overheersende macht in het oude Nabije Oosten, en vormde door zijn agressieve veroveringstochten een voortdu­rende bedreiging. Jesaja hamert erop, dat Juda zijn vertrouwen moet stellen op God, en niet op bondgenootschappen met andere sta­ten. Dat kan namelijk alleen maar tot oorlog en verwoesting leiden (Jes 8:6-8). Ondanks zijn uiteindelijke sombere toekomstbeeld ziet hij ook hoop voorbij de ellende...

Jesaja leefde dus circa 2700 jaar geleden. Maar wie zijn kritieken leest, kan zich goed herkennen in de beschreven situaties. Want ook nu is agressie in de internationale relaties aan de orde van de dag, en ook nu zijn er in onze maatschappij tal van mistoestanden. De kritiek van Jesaja was niet alleen gericht op de buitenlandse agressor, maar vooral op hetgeen fout liep bij het eigen volk, want Gods richtlijnen werden door heel veel mensen genegeerd. Jesaja sprak namens God en hij nam geen blad voor de mond. Dat werd hem niet in dank aanvaard en hij zou dit bekopen met zijn leven.

In de hierna vermelde tekst geeft Jesaja ons het beeld van een adelaar die, vervuld met nieuwe kracht, opnieuw zijn vleugels uitslaat. Hij gebruikt dit als een symbool voor de steun die mensen ervaren wanneer zij God om hulp vragen. Jesaja beschrijft God hier niet als een onverschillige toeschouwer, maar als iemand die tussenbeide komt en nieuwe levenskracht en perspectieven aanbiedt aan uitgeputte mensen zonder hoop.

Die tekst doet denken aan woorden

die Jezus zeven eeuwen later uitsprak: 

Niemand zal ontkennen dat de nood aan veerkracht en innerlijke rust ook vandaag heel actueel is. Maar het antwoord dat onze cultuur aanbiedt contrasteert met die Bijbelteksten. Zoek je vandaag naar “innerlijke rust”, dan kom je niet bij God terecht, maar bij yoga, meditatie... Je graaft dus dieper in jezelf in de hoop om daar de antwoorden te vinden. De arend wijst een andere weg aan: een traject waarbij een mens externe hulp vraagt en ontvangt.

 lees ook: Yoga? Lees eerst de bijsluiter! Waarom ik niet aan yoga doe... 

Hulp vragen kan moeilijk liggen, want dat druist in tegen onze fierheid. Is God geen uitvinding voor zwakke mensen, die het leven niet aankunnen? Zwakke mensen hebben inderdaad baat bij God. Maar dat geldt net zo goed voor wie sterk en rijk is. Ook die kan Gods hulp best gebruiken, onder meer om zich door Hem te laten bijsturen zodat kracht, talenten en rijkdom niet langer worden gebruikt om zelf nog sterker en rijker te worden, maar om anderen mee te nemen in een positief verhaal en te laten delen in het goede. Om dat te kunnen, moet hij los komen van zijn egoïsme, en dat doe je niet door de focus te leggen op jezelf. Daar heb je Gods bijstand voor nodig. 

Tenslotte hebben de vergezichten ook betrekking op een derde tijdperk dat tot op vandaag nog niet gerealiseerd werd: de creatie van het vrederijk of de ideale wereld. Dat concept wordt door Jezus hernomen, onder meer wanneer Hij in het ‘Onze Vader’ bidt “Uw rijk kome, uw wil geschiedde op aarde...”. Maar ook door de belofte bij zijn hemelvaart, om later als Koning terug te keren. 

Dat Bijbelse toekomstperspectief is zozeer ‘out of the box’, dat geen enkele adviesraad of denktank, geen enkele universiteit... het gepast zal vinden dit scenario te vermelden. 

Monarchen roepen trouwens weerstand op: het gaat meestal fout wanneer een mens veel gezag krijgt toegemeten. Ook Jahweh was niet opgezet met het feit dat het Joodse volk die staatsvorm van de buren wou kopiëren. Het volk eiste en kreeg een koning - beginnend met Saul - en moest daarvoor in de eeuwen die daarop volgden, een hoge prijs betalen. Het woord ‘koninkrijk’ is een beetje besmet, en de creatie van een nieuw koninkrijk op wereldschaal past dus niet in ons concept van een ideale staatsvorm. Maar het beloofde Bijbelse staatsbestel lijkt natuurlijk niet op wat we in de lessen geschiedenis gezien hebben. 

Die nieuwe wereldorde kent vier aspecten. 

(1) Vooreerst zal God zelf - in de persoon van Jezus - op een directe wijze zijn gezag laten gelden. De bezwaren ten aanzien van monarchen zijn helemaal misplaatst wanneer het om Jezus gaat. Want wie kan beter besturen dan Hij die alles uitgetekend heeft, en die zijn leven prijsgaf voor het welzijn van de mens? Jesaja en de andere profeten beschrijven avant la lettre Jezus’ tweede komst als koning, zijn competenties, zijn morele kwaliteiten. Ook vermelden zij de bereikte doelstellingen zoals een eerlijk rechtsbestel en "nooit meer oorlog". 

(3) Maar de ideale wereld vraagt natuurlijk ook andere bewoners. Anders heb je nood aan een goddelijke dictatuur en dat stemt niet overeen met Gods natuur. Het derde aspect betreft dus de innerlijke vernieuwing van de mens. Ook dat aspect wordt door de profeten toegelicht.

(4) Tenslotte is er het probleem, vermeld in de parabel van het onkruid: wanneer het donker is, zaait een vijand onkruid tussen het tarwe. Maar ook dat wordt aangepakt, want het feit dat Jezus op de voorgrond treedt, gaat gepaard met het verbannen van die tegenstander naar de achtergrond. Gods plannen worden niet langer gedwarsboomd door de meester onruststoker en ook de menselijke geest en zijn verlangens worden dan niet meer door hem geïnfecteerd. 

Deze vier aspecten werden hiervoor weergegeven in een notendop en dat kan sloganesk overkomen. Maar wie verder de website exploreert, zal de vermelde concepten beter in hun context kunnen plaatsen. Alles kan verder worden onderbouwd, en wat in eerste instantie ongeloofwaardig overkomt, blijkt dan toch het overdenken waard.

God die midden tussen de mensen woont en werkt, en mensen die niet langer op zichzelf gericht zijn: dat is het fascinerende alternatief dat de Bijbel aanbiedt voor een apocalyptische ondergang van deze wereld of voor andere scenario’s zoals een emigratie naar andere planeten, een genetisch gemanipuleerde mens of een absolute dictatuur met gebruik van artificiële intelligentie... 

De fantasie van heel wat mensen biedt geen ruimte voor een door Jezus bestuurde nieuwe wereldorde. Hoewel wij niet in staat blijken om de wereldbol te besturen en te onderhouden, en de kwaliteit van veel wereldleiders zeer bedenkelijk is, lijkt een optreden van Jezus als hoogste autoriteit om een of andere reden onaannemelijk, ook voor velen die geloven dat er een God is.

Kunnen we niet geloven dat God (opnieuw) deze wereld zal bezoeken? Of komt Jezus niet in aanmerking voor een politieke functie omdat wij Hem zien als een Joodse rabbi op sandalen, met lang haar? Iemand zonder smartphone, die leefde vóór de industriële en de digitale revolutie? Misschien kunnen we die enge voorstelling verruilen voor de Bijbelse beschrijving: Jezus als onvergelijkbaar genie die aan de oorsprong ligt van alles. Hij is de Alfa... laten wij Hem ook als de Omega verwachten!

Tenslotte nog dit: wat hiervoor beschreven werd is niet het eindpunt, maar wel de voorlaatste fase. Want Gods plan culmineert nadien in een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Maar dat blijft hier verder onvermeld want het overstijgt toch echt onze verbeeldingskracht!

De arend voor ons huis staat dus symbool voor de hoop die we in God kunnen ontvangen, zowel wat betreft onze individuele noden hier en nu, als wat betreft de noden van een gebroken wereld, waarvoor wij mensen geen oplossingen hebben.