Een onvoorstelbare verkleining
(7) Wie kan die hoogspanningsschakelaar bedienen?
De afstand overbruggen tussen een volmaakte God en een zondige mensheid lijkt dus een hopeloze zaak. Wie kan die hoogspanningsschakelaar bedienen zonder kortsluiting te veroorzaken? Hoe kan het tot een ontmoeting komen?
Het is duidelijk dat de mens het nooit zelf kan goedmaken. Hij kan de schakelaar niet bedienen. God zal dus zelf met een antwoord moeten komen! Hoe Hij dat doet, blijkt uit de verzoeningsplaat. Die biedt het antwoord op het persoonlijk faillissement van elk mens en het bankroet van de menselijke beschaving.
Hoe kan een man, wanneer hij iets fout gedaan heeft tegenover zijn echtgenote, het weer goedmaken? Misschien kan hij bloemen of parfum geven.Een cadeau kan een uitdrukking van liefde zijn en van het feit dat alles goed zit.
Maar wanneer het fout zit toont het cadeau dat men de beschadigde relatie wil herstellen. De sérieux van de geste kan blijken uit het feit dat het cadeau veel gekost heeft. Dat noemen we dan een offer. Die ganse tabernakeldienst staat in het teken van cadeaus en offers. Het branden van wierook is als een parfum-cadeau waarmee de Israëliet zijn dankbaarheid uitdrukt. Maar sommige offers zijn bedoeld om fouten goed te maken.
De Israëlieten moesten de schade ingevolge diefstal en andere vergrijpen ruim vergoeden aan de medemens. Maar hoe kunnen ze God schadeloosstellen voor de zonde? Wat konden ze Hem geven? Hun rijkdom lag in hun veestapel. God vroeg dat ze Hem dieren zouden geven, en dat gebeurde zoals Abel deed: door het dier te doden verloor het zijn nut voor de mens en werd het terug aan God gegeven. Het keerde weer tot het stof waaruit het was gemaakt. De hoogste prijs die betaald kan worden is het leven. Toch waren die offers niet meer dan een symbolisch gebaar om de goede wil te tonen. Het echt goedmaken konden ze niet en de lijst met aanklachten kan zo niet worden uitgewist.
Daarom werd er, op Gods vraag, jaarlijks een groot verzoeningsfeest gehouden, met een bijzonder ritueel: de “Grote Verzoendag”. De hogepriester mocht dan God bezoeken in het allerheiligste en hij sprenkelde op die verzoeningsplaat het bloed van offerdieren. Zo werden de overtredingen tijdens het voorbije jaar verzoend en werd kortsluiting tussen God en mens vermeden.
Maar ook dat jaarlijkse ritueel had vooral een symbolische waarde: want het verwijst naar Jezus die zijn leven gaf, zodat de mens eerherstel kan krijgen. Enkel Hij is in staat om de schade te herstellen, want zijn leven is ontzaglijk veel waard. Enkel het offer van zijn leven kan de zonde van de mensheid compenseren. Daarom omschreef Johannes de Doper Jezus, bij de aanvang van zijn publieke leven, met de woorden: “Zie het lam van Goddat de zonde van de wereld wegneemt.” Het echte cadeau - het offer bij uitstek - wordt door God zelf aangeboden.
De twee cherubs boven het verzoendeksel lijken nu een tweede taak te krijgen. Ze werden reeds vermeld in Genesis - daar was het om de mens na de zondeval buiten het paradijs te houden. Hier zien ze er op toe hoe mens binnen wordt gelaten. Ze bewaken niet enkel de wet, maar ook de toegang tot God, want de verzoeningsplaat of de genadestoel symboliseert die toegangspoort. Jezus’ offer is de schakelaar tussen God en mens.